Artykuły

Po 40 latach mogę wreszcie powiedzieć: rzeczywiście król jest nagi - mówi Wojciech Kobrzyński, reżyser, zapraszając na premierę w Białostockim Teatrze Lalek. Najnowszy spektakl wieńczy cztery dekady jego pracy artystycznej.

Premiera "Nagiego króla" już w sobotę. Będzie to przedstawienie familijne, oparte na tekście Eugeniusza Szwarca. Bo też i twórczością tego rosyjskiego autora baśni (1896-1958), którego niemal połowa życia przypadła na czasy stalinizmu Kobrzyński interesuje się od dawna. - Przed rokiem w Arlekinie w Warszawie przygotowałem spektakl oparty na jego sztuce, teraz czas na Białystok. U Szwarca są świetne dialogi i precyzyjna konstrukcja postaci scenicznej. Lubię go - mówi reżyser, który w BTL ma szczególne miejsce. Przez 15 lat był jego dyrektorem, przejął szefostwo po Krzysztofie Rau. Kilka lat temu nastąpiła zamiana ról - Kobrzyński został dyrektorem Akademii Teatralnej, a szef tej ostatniej instytucji zajął stanowisko dyrektora naszego teatru. Wczoraj Waszkiel na konferencji prasowej komplementował swego poprzednika: - To jeden z najwszechstronniej wykształconych reżyserów teatralnych swego pokolenia. Mam w głowie wiele jego znakomitych spektakli. Teraz 40-lecie swojej pracy artystycznej - a przez ten czas pracował w Lublinie, Wałbrzychu, Łodzi, by wreszcie osiąść w Białymstoku - będzie obchodził właśnie u nas, baśnią Szwarca.

Niektórych może zmylić i poprowadzić w stronę Andersena tytuł baśni - "Nagi król". I słusznie, bo tekst Szwarca to rodzaj trawestacji andersenowskiej baśni "Nowe szaty cesarza".

- Szwarc sięgał po Andersena często, w baśni, którą wystawimy łączył "Nowe szaty cesarza" i "Świniopasa" - mówi Kobrzyński. - Dokonaliśmy sporej adaptacji, bo tekst Szwarca jest dość obszerny. Gdybyśmy mieli go wystawić w całości, spektakl trwałby z pewnością ponad trzy godziny. Choć prawdą jest, że ile dokładnie trwa nasz spektakl jeszcze dokładnie nie sprawdziliśmy - żartuje.

Treść? Henryk, ubogi książę, chce się zbliżyć do Królewny, więc przebiera się za świniopasa, by zacząć służbę na królewskim dworze. Ojciec dziewczyny chce jednak wydać ją za władcę sąsiedniej krainy. Wkrótce zaczynają się przygotowania do zaślubin. Pojawiają się dwaj starzy tajemniczy tkacze, którzy obiecują panu młodemu strój wykonany ze ślubnej tkaniny. Co ciekawe - nie każdy może ją zobaczyć.

I właśnie tkanina, proces tkania stanowią istotną część spektaklu. Na scenie oglądamy ciekawą scenografię: ruchome ramy do tkania gobelinów, wśród których uwijają się bohaterowie. A oni sami skonstruowani są z dużej ilości kolorowych włóczek.

- Na taki pomysł zorganizowania przestrzeni wpadliśmy razem z reżyserem - mówi Joanna Iwanicka, scenografka, białostoczanka na co dzień mieszkająca w USA (tam kończyła studia scenograficzne). - Nasi bohaterowie w drugiej części spektaklu zajmują się tkaniem tkaniny, której tak naprawdę nie ma.

Kobrzyński: - U Szwarca tekst jest bardzo polityczny. Zrobiliśmy wiele, by usunąć ten polityczny kontekst. I skupiliśmy się na socjologicznym, wręcz gombrowiczowskim wydźwięku. Oto żyjemy w świecie, w którym szata zmienia człowieka. Bez ubioru jesteśmy niczym. Toteż nagość i ubiór mają duże znaczenie w tym spektaklu. Musieliśmy umieścić akcję w miejscu, gdzie ubiór jest rzeczą naturalną - w pracowni tkackiej.

Reżyser chwali scenografkę: - Asia jest niebywałym człowiekiem teatru, towarzyszy nam w każdej minucie. Reaguje na bieżąco, od rana do nocy jest w pracowni.

Chwali też aktorów. W przedstawieniu gra większość zespołu aktorskiego BTL oraz dwójka debiutujących młodych aktorów: Łucja Grzeszczyk (absolwentka białostockiej Akademii Teatralnej) i Adam Majewski (student IV roku tej uczelni). - Łucję znam ze szkoły, cenię ją jako aktorkę. Adam nie ma jeszcze takiego doświadczenia, ale jego gra jest obiecująca.

Premiera spektaklu - w sobotę o godz. 18. Pół godziny wcześniej w foyer teatru zostanie otwarta wystawa kompozytora teatralnego Lecha Jankowskiego, pt. "Geometria poranna. 1 litr powietrza dla pana k.o.".