Artykuły

Nareszcie długo oczekiwana, prze­sunięta z grudnia premiera teatru Rozmaitości – Burza Williama Szekspira. Przygotował ją Krzysztof Warlikowski, autor głośnego Hamle­ta, Oczyszczonych czy operowego Don Carlosa i Ignoranta i szaleń­ca. Alegoryczny dramat o kulturze i cywilizacji, naturze i barbarzyństwie trafił w ręce reżysera odważnego, wraż­liwego i rozsmakowanego w plastycz­nej inscenizacji. Zapisane w Burzy pytania o sens ładu moralnego zysku­ją bardzo współczesną interpretację. Jak mówił Warlikowski, Burza, po­dobnie jak Hamlet, funkcjonuje w pol­skim teatrze jako klasyczny tekst ob­rosły interpretacjami. On pragnie zdjąć z niego patynę, wyeksponować witalność i podjąć ten najważniejszy problem — przebaczenia win.

Ta powstała w 1611 r. baśniowa, fantastyczna komedia Szekspira, ja­ko ostatni i najbardziej enigmatyczny utwór dramatopisarza, uznaje się za metaforyczne pożegnanie autora ze sceną i poezją. Burza ukazuje losy Prospera, którego własny brat, ksią­żę Mediolanu, wygnał z ojczyzny i przy­właszczył sobie jego tron. Prosper wraz z córką Mirandą, powietrznym duszkiem Arielem i niekształtnym po­tworkiem Kalibanem, przez kilkana­ście lat przebywał na bezludnej wy­spie. Opanowawszy sztukę czarno­księską, zwabia w pobliże wyspy sta­tek ze swymi krzywdzicielami, po czym doprowadza do jego katastrofy.

Jedną z wielu perspektyw Burzy jest pamięć przeszłości. Każde społe­czeństwo, a w nim każda jednostka, uwikłana jest w historię, ale w codziennym życiu uwikłanie to istnieje poza granicą świadomości. W interpretacji Krzysztofa Warlikowskiego Burza ma być studium oczyszczającego prze­łomu. Bohaterowie zmuszeni są do konfrontacji z przeszłością.

Prospero jest świadkiem historii, jej ofiarą, ale także mediatorem mię­dzy przeszłością, która domaga się rozrachunku z oprawcami i przyszłością — Ferdynandem i Mirandą. Czy młodzi bohaterowie będą chcieli pa­miętać o tym, co ich dzieliło, czy też będą chcieli stworzyć nowy świat?

Jednak dramat Szekspira w inter­pretacji Warlikowskiego nie jest je­dynie filozoficzną opowiastką o mechanizmach historii. Otwiera perspek­tywę, która odsyła nas do najbardziej bolesnych doświadczeń.